ریل آسانسور چیست؟

وظیفه ریل آسانسور

به صورت کلی ریل ها وظیفه دارند تا کابین آسانسور و کادر وزنه را در مسیر اصلی حرکت خود هدایت کنند. اما تنها هدایت کابین و کادر وزنه و تعیین خط حرکتی جزو وظایف این قطعه نیست بلکه این قطعه دارای وظایف مهم دیگری نیز می باشند، که به شرح ذیل می باشند:

• هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی آسانسور
  
• به حداقل رساندن حرکت افقی کابین
  
• مقاومت در برابر نوسانات کابین ناشی از نیروهای خارج از مرکز
• امکان توقف کابین در هنگام فعال شدن مکانیزم ترمز ایمنی (پاراشوت)

یکی از کاربردهای اصلی ریل، در زمان سقوط کابین آسانسور می باشد که کابین در حال سقوط، توسط سیستم ترمز (پاراشوت آسانسور) متوقف می شود. در این زمان است که اهمیت مقاومت و استحکام ریل های آسانسور دیده می شود و بسیار مهم است تا در زمان سقوط، کابین آسانسور منحرف نشده و مانع از خارج شدن کابین از مسیر شود. در استفاده از ریل در ساخت آسانسور باید دقت داشت که ریل ها از سطح صاف برخوردار بوده و هیچ گونه پیچ خوردگی یا انحنایی نداشته باشند. جنس ریل های استفاده شده از کیفیت بالایی باید برخوردار باشند.

نحوه انتخاب ریل آسانسور

موارد موثر در نحوه انتخاب ریل آسانسور مناسب برای کابین و وزنه تعادل آسانسور:

• ظرفیت کابین آسانسور
• ارتفاع آسانسور
• سرعت آسانسور

موارد بالا از هم جدا نبوده و برای انتخاب ریل مناسب هر سه مورد بالا باید با هم مورد بررسی قرار گیرد.

زمان انتخاب ریل آسانسور، مقاومت و استحکام ریل انتخاب شده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا در صورت وارد شدن نیرو بر ریل آسانسور باید از کم ترین میزان پیچش و کمانش برخوردار شود. همچنین باید به صورت کاملا صاف بر روی تیغه قرار بگیرد. از دیگر ویژگی های یک ریل آسانسور مناسب می توان به مناسب بودن ارتفاع، سرعت و ظرفیت آن اشاره کرد که طبق معیارهای اصلی و مشخصات فنی متناسب با نوع کابین از انواع مختلف ریل استفاده می شود.

انواع سایز ریل آسانسور و کاربرد آن        

• ریل T5: ریل های T5 برای آسانسورهایی با ارتفاع کمتر از 15 متر، سرعت آسانسور حداکثر 1 متر بر ثانیه و ظرفیت آسانسور حداکثر 4 نفر مناسب می باشد.
• ریل T9: ریل های T9 برای آسانسورهایی با ارتفاع کمتر از 30 متر، سرعت آسانسور حداکثر 1.2 متر بر ثانیه و ظرفیت آسانسور حداکثر 7 نفر مناسب می باشد.
• ریل T16: ریل های T16 برای آسانسورهایی با ارتفاع بین 30 متر تا 50 متر، سرعت آسانسور حداکثر 1.6 متر بر ثانیه و ظرفیت آسانسور حداکثر 12 نفر مناسب می باشد.
• ریل T127: ریل های T127 برای آسانسورهای با ارتفاع بیش از 50 متر، سرعت آسانسور بیش از 1.6 متر بر ثانیه و ظرفیت آسانسور بالاتر از 12 نفر مناسب می باشد.

انواع ریل آسانسور بر مبنای روش ساخت

برای مشخص نمودن روش های ساخت ریل های راهنما از پسوند های ذیل استفاده می شود:

• پسوند A/ ساخت ریل به روش کشش سرد: ریل های سرد جهت استفاده در آسانسورهای معمولی تا سرعت 1.6 متر بر ثانیه و تعداد طبقات و ترافیک کم مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از ریل های سرد در سرعت و ارتفاع های بالا مناسب نیست چرا که دارای حرکت نرمی نبوده و تکان های زیادی دارند.
• پسوند B/ ساخت ریل به روش ماشین کاری: از این ریل ها جهت استفاده در سرعت های بیشتر از 1.6 متر بر ثانیه و تعداد طبقات بالا استفاده می شود. این ریل ها سطح صاف و صیقلی و حرکت نرم تری دارند.
• پسوند BE/ ساخت ریل به روش ماشین کاری با سرعت بالا: به این ریل ها اصطلاحا دوبار ماشین کاری شده می گویند. از این مدل ریل در سرعت های بالاتر از 2.5 متر بر ثانیه و ساختمان هایی که طبقات زیاد دارند استفاده می شود.

ساخت ریل های راهنمای مورد استفاده در صنعت آسانسور بر اساس استاندارد بین المللی ISO 7465 بوده و به تولید کنندگان مجوز تولید ریل های سرد با دو روش، ماشین کاری و همچنین کشش سرد را می دهد. براساس استاندارد بین المللی آسانسور، ساخت ریل های آسانسور بدین شرح است که حداکثر و حداقل مقاومت فولادی در ریل هایی با مقطع T به ترتیب 520 و 370 نیوتن بر متر مربع می باشد.
فرآیند تولید ریل های ماشین کاری بدین صورت می باشد که پس از فرآیند نورد جهت صیقلی و یک دست شدن سطح نهایی ریل ها، به وسیله ماشین کاری لایه هایی از روی ریل برداشته می شود.

نکته مهم: این است که نمی توان ریل های تولید شده توسط هر یک از روش ها را نسبت به هم دیگر برتر دانست. نکته ای که اکثراً به اشتباه آن را بیان می کنند این است که ریل ماشین کاری شده (اصطلاحا نورد گرم) اصلاً عملکرد خوبی ندارد و نیز از لحاظ امنیتی خصوصاً هنگام پاراشوت مشکل ایجاد خواهد کرد. اما باید بگوییم که اصلا اینگونه نیست.

بحث نورد سرد و گرم فقط در رابطه با ریل های کابین T9) T70) می باشد. به این دلیل که ریل های کوچکتر، همگی نورد سرد هستند و ریل های بزرگتر، تولید هر کارخانه ای در هر گوشه ای از جهان که باشند، همگی ماشین کاری (نورد گرم) هستند، حتی ریل های تولیدی شرکتهای بزرگ اروپایی مانند مونته فرو و سوپر ساورا.

تفاوت ریل آسانسور نورد سرد و ماشین کاری شده:

• تیغه ریل: در ریل آسانسور ماشین کاری شده روی تیغه ریل رده های ماشین کاری به عمق حدودا 2 میلیمتر در سرتاسر تیغه ریل وجود دارد اما در ریل نورد سرد تیغه ریل بدون ماشین کاری بوده و یکنواخت است و روی آن برجستگی های ریزی وجود دارد که عمق کمتری دارند.
•  سختی: سختی تیغه ریل های ماشین کاری شده در حدود 130 برینل است در حالیکه سختی تیغه ریل های نورد سرد در حدود 200 برینل می باشد. از لحاظ کارایی و عملکرد هیچ تفاوتی با هم ندارند فقط پس از پاراشوت کردن آسانسور، ریل ماشین کاری شده آسیب بیشتری خواهد دید.
• عمر مفید: ریل های نورد سرد با توجه به اینکه سختی بالاتری نسبت به ریل های ماشین کاری شده دارند، دارای عمر بیشتری نسبت به ریل های نورد گرم بوده و قیمتشان گرانتر می باشد ولی در سرعت بیشتر و ارتفاعات زیاد از ریل های ماشین کاری شده باید استفاده کرد.

مشخصات فنی انواع ریل آسانسور  

انواع ریل آسانسور نورد سرد و ماشین کاری شده در سایزهای T45-T5-T9-T16-T125-T127 در برندهای اروپایی ریل سوپر ساورا و ریل مونته فرو، انواع ریل ترک مانند ریل آسانسور چیلیک، ریل ترکعلی و آیگون و ریل های چینی، ریل آسانسور MF چین و ریل موفیل چین در فروشگاه آسانسور افق لیفت خدمت هموطنان عزیز آماده ارسال به سراسر کشور می باشد.  

نحوه نامگذاری ریل آسانسور

در کشورمان و در بین فروشندگان و مصرف کنندگان مرسوم است که ریل های آسانسور را با افزودن ضخامت تیغه آنها به T نامگذاری می کنند اما چنین چیزی فقط در کشور ما مرسوم است و در کشورهای دیگر اینگونه نیست و به نحوه دیگری ریل ها را نامگذاری می کنند. بدین صورت که پهنای پشت ریل را بر حسب میلیمتر به T اضافه می نمایند این نحوه نامگذاری در تمام جهان به صورت استاندارد بین المللی است و مصرف کنندگان با مشاهده نام ریل متوجه خواهند شد که ضخامت تیغه آن و یا ارتفاع تیغه چقدر است.

نکاتی در مورد نصب ریل آسانسور

قبل از نصب ریل های آسانسور، ابتدا باید چاه آسانسور شاقول شده و اندازه های آن مطابق با نقشه های طراحی شده تعیین و مشخص شود. در ابتدا و انتهای هر ریل آسانسور 4 سوراخ جهت اتصال به یکدیگر وجود دارد. هر ریل توسط یک عدد پشت بند و 8 عدد پیچ به یکدیگر متصل می‌ شوند. جهت متصل کردن ریل به آهن کشی چاهک، از براکت آسانسور استفاده می شود. در نهایت برای اتصال براکت به ریل، لقمه آسانسور مورد استفاده قرار می گیرد. تمامی این اتصالات به وسیله پیچ و مهره ها صورت می گیرد. جنس این تجهیزات از آلیاژهای فولاد و چدن می باشد و باید از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار باشند. جوشکاری ریل‌ ها به یکدیگر، یا براکت ها به ساختمان مجاز نمی باشد. ریل های آسانسور باید به گونه ای نصب گردد که تیغه اصلی دو ریل کاملا روبروی هم بوده و زاویه بین آنها ۱۸۰ درجه باشد. ریل‌ های راهنما باید به گونه‌ای به براکت‌ ها متصل شوند که در صورت نشست ساختمان، فاصله ایجاد شده قابل جبران باشد. ریل‌ ها در محل اتصال به یکدیگر باید در یک‌ راستا قرار داشته و در محل بند ریل ها جلو یا عقب نباشند در غیر این صورت در زمان حرکت کابین آسانسور در محل بند ریل ها تکان و ضربه ای احساس می شود. این موضوع با سرعت آسانسور نسبت مستقیم دارد بدین معنی که هر چه سرعت آسانسور بیشتر باشد باید دقت در نصب ریل آسانسور بیشتر شود.

به عنوان مثال خطای نصب ریل تا حدود 2 میلیمتر در سرعت های زیر 0.6 متر بر ثانیه نا محسوس بوده و در سرعت 1 متر بر ثانیه خطای آن قابل حس است و در سرعت بیش از 1.6 متر بر ثانیه برای مسافرین آسانسور نگران کننده و خطرناک خواهد بود. برای این کار از ابزاری بنام ساعت ریل استفاده می شود و یا شابلونی برای آن طراحی می نمایند.

هنگام نصب ریل ها طبق مقررات، طول اولین ریل باید طوری باشد که محل اتصال دو ریل به براکت ها برخورد نکند یا زیر آنها قرار نگیرد. زیرا انبساط طولی ریل ها در تابستان و زمستان یا در حین حرکت کابین باعث می شود تا ریل منبسط شوند. به دلیل آنکه نمی توان براکت ها را جابجا کرد چون ابتدا براکت ها نصب شده اند، لازم است در ابتدای ریل گذاری آسانسور در محاسبه انتخاب اولین ریل بیشتر دقت شود. همچنین طبق دلایل ذکر شده، شروع اولین ریل گذاری همیشه با ریل کوتاه انجام می شود.

در دو سر ریل ها یک زبانه و یک شیار (نری و مادگی) وجود دارد که در زمان نصب به هم چفت می شوند. در محل اتصال دو ریل به یکدیگر باید قسمت نر و مادگی ریل ها به صورت کامل به یکدیگر اتصال داشته باشند در غیر اینصورت باعث خرابی کفشک آسانسور و خوردگی لنت کفشک ها می گردد. ریل اولی که در چاه نصب می شود را ریل پایه (KING) می گویند.

یکی دیگر از اجزا مهم ریل ها پشت بند ریل آسانسور می باشد. پشت بند صفحه ای فولادی صاف با 8 سوراخ است که دو ریل را به هم متصل می کند. برای هر شاخه ریل یک عدد پشت بند (fishplate) جهت اتصال به شاخه بعدی در نظر گرفته شده است، سایزهای پشت بند منحصرا برای همان نوع ریل می باشد و پشت بند ریل های T5-T9-T16-T127 قابل نصب بر روی یکدیگر نیستند. تراز بودن سطح پشت بند با ریل و محکم بودن آن بسیار مهم است. کم بودن استحکام پشت بند و نازک بودن آن تاثیر مستقیم بر حرکت آسانسور دارد. قبل نصب پشت بند باید سطح ریل تمیز شده باشد تا از درستی اتصال پشت بند به سطح ریل اطمینان حاصل گردد. برای تمیزکاری سطح ریل آسانسور از سنباده می توان استفاده کرد.

در هنگام نصب ریل و پشت بند موارد زیر باید رعایت شوند:

• ریل آسانسور و پشت بند باید به صورت موازی نصب شوند.
• ریل آسانسور و پشت بند باید به صورت عمودی نصب شوند.
• ریل آسانسور و پشت بند در یک صفحه قرار گیرند.

متعلقات ریل آسانسور: