انواع آسانسور بر اساس سیستم محرکه (مکانیزم)   

1. آسانسور کششی  
2. آسانسور هیدرولیک
3. آسانسور مغناطیسی
4. آسانسور پنوماتیک
5. آسانسور وینچی (بالابر)

آسانسور کششی: آسانسور کششی را میتوان متداول ترین و پرکاربردترین نوع آسانسور دانست که از نیروی الکترو موتور برای جابجایی کابین میان طبقات ساختمان استفاده می کند. با تولید نیرو توسط موتور آسانسور و انتقال آن به فلکه کششی و سپس به سیم بکسل، کابین به حرکت در می آید. در اینگونه از آسانسورها کابین و وزنه‌، متصل به دو سر سیم بکسل که روی قرقره‌ای بزرگ به نام فلکه موتور آسانسور (Sheave) حرکت می‌کنند، تشکیل شده است. وزنه و کابین آسانسور تمایل دستیابی به تعادل دارند که در نهایت باعث می‌ شود که برای به‌ حرکت در آوردن کابین آسانسور نیاز به انرژی کمی باشد. زمانی که کابین آسانسور به سمت بالا حرکت می‌کند، وزنه تعادل به سمت پایین حرکت می‌کند و همچنین زمانی که کابین آسانسور به سمت پایین حرکت می‌کند، وزنه تعادل به سمت بالا حرکت می‌کند این آسانسورها بیشتر برای ساختمان های بلند و با طبقه زیاد مناسب هستند. آسانسور های کششی در بسیاری از ساختمانهای مسکونی، تجاری و اداری امروزی و قدیمی به چشم می خورند. علت استقبال بسیاری از طراحان سازه ها برای استفاده از چنین آسانسوری، سرعت بالا و هزینه متناسب آن نسبت به بقیه اقسام آسانسور است.

ویژگی آسانسورهای کششی

• آسانسورهای کششی نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی، سرعت بالاتری دارند.
• انواع آسانسور کششی، برخلاف آسانسورهای هیدورلیک، محدودیت ارتفاع ندارند و برای ساختمان های مرتفع مناسب هستند.
• در صورت خرابی و سرویس آسانسورهای کششی، قطعات یدکی فراوان و ارزانتر نسبت به آسانسورهای هیدرولیک هستند.
• انواع اسانسور کششی دارای سیستم های ایمنی پیشرفته هستند که در صورت بروز خطا یا وقوع حادثه، از افتادن یا صدمات جدی به مسافران جلوگیری می کند.
• با استفاده از سیستم کنترل پیشرفته، قادر به حرکت دقیق و صاف هستند که باعث کاهش لرزش و نوسانات در هنگام حرکت می شود.
• آسانسورهای کششی معمولا می‌ توانند مسافر و بارهای سنگین تری را نسبت به آسانسورهای هیدرولیک حمل کنند.
• از آنجایی که در آسانسورهای کششی از وزنه تعادل برای جبران وزن کابین و سرنشینان استفاده می کنند، موتور مجبور نیست وزن زیادی را جابجا کند. 
• امروزه در طراحی آسانسورهای کششی به جای طناب های فولادی از تسمه های فولادی استفاده می شود که باعث اصطکاک بسیار کم می شود و نیازی به روغن کاری پیدا نمی کند.
• سیستم فرمان این نوع از آسانسورها ساده تر از آسانسورهای هیدرولیک است.
• مصرف انرژی آسانسورهای کششی نسب به آسانسور هیدرولیک کمتر است.
• در مواقع اضطراری امکان تخیله در آسانسور های کششی، تنها توسط کارشناسان گروه نجات مهیا است.
• نصب آسانسورهای کششی سریع انجام می شود.
• آسانسورهای کششی دارای عملکرد بی صدا نسبت به آسانسورهای هیدرولیک هستند.
• نیاز به تعمیر و نگهداری منظم دارند تا عملکرد صحیح خود را حفظ کنند و این ممکن است پر هزینه و زمان بر باشد.
• نصب آسانسورهای کششی معمولا نیاز به فضای موتورخانه در ساختمان دارد و این می تواند در برخی موارد محدودیت های فضایی ایجاد کند.
• هزینه نصب آسانسور کششی بیشتر از سیستم های هیدرولیکی است.

آسانسورهای کششی براساس سرعت، محل قرار گیری موتور و نحوه کارکرد سیستم به سه دسته تقسیم می شود که در ادامه بیشتر با آن ها آشنا می شویم.

انواع آسانسور کششی:

• آسانسورهای کششی گیربکس دار GEARED
• آسانسورهای کششی گیرلس GEARLES‌S
• آسانسور های کششی روملس ROOMLESS

آسانسورهای کششی گیربکس دار Geared: در این مدل از آسانسورها از گیربکس برای انتقال نیرو و تبدیل سرعت استفاده می شود. اینگونه از آسانسورها دارای گیربکسی هستند که به موتور متصل است و چرخی که سیم بکسل را به حرکت در آورد را می‌ راند. این‌ گونه از آسانسورها قادر هستند که به سرعتی بین 1.6 تا 2.5 متر بر ثانیه دست ‌یابند. حداکثر مسافتی که آسانسورهای کششی Geared می‌توانند طی کنند حدود 76 متر است. بنابراین این‌ گونه از آسانسورها برای ساختمان‌ های کوتاه تا نیمه‌ مرتفع مناسب است. حداکثر وزنی که آسانسورهای Geared می‌توانند تحمل کنند حدود 13600 کیلوگرم است و هزینه‌ی نصب اینگونه از آسانسورها به نسبت نوع گیرلس و روملس کمتر است.

آسانسورهای گیربکس دار معمولا کندتر از سیستم های گیرلس هستند. به عبارت دیگر سیستم های کششی گیربکس دار برای آسانسورهایی با سرعت بالا راهکار مناسبی نیستند. بازدهی انرژی، سرعت، سر و صدا و نرمی حرکت آسانسورهای گیربکس دار در مقایسه با سیستم های گیرلس کمتر است. موتورهای گیربکس دار شامل موتور الکتریکی، گیربکس، فلکه گیربکسی و ترمز الکتریکی است.

انواع موتور آسانسور گیربکس دار

• موتور گیربکس دار دو سرعته AC2
• موتور گیربکس دار تک سرعته 3VF

موتور گیربکس دار دو سرعته AC2: موتورهای دو سرعته، دو سیم پیچ و دو سرعت برای حرکت دارد. هنگام شروع حرکت، دور تند استفاده می شود و حدود 30 سانتی متر قبل از رسیدن به تراز طبقات، دور کند درگیر می شود و در محل تراز طبقه توقف کامل صورت می گیرد.

بمنظور کاهش ضربات ناشی از شتاب اولیه و یا توقف، چرخ فلزی بزرگ و سنگینی به نام فلایویل به موتور متصل است که تکانه های موتور را جذب کرده و کمی حرکت را در این نوع سیستم نرم تر می کند.

موتور گیربکس دار تک سرعته 3VF: موتور تک سرعته، نیروی خود را از طریق گیربکس به آسانسور منتقل می کند و فقط یک سرعت حرکت برای موتور آن تعریف شده، لذا وقتی که کابین آسانسور به نزدیکی طبقه رسید، از طریق ترمز موتور، حرکت کابین کند شده و در نهایت کابین در تراز طبقه متوقف می شود.

آسانسورهای دو سرعته(AC2) چه ویژگی هایی دارند؟

• مدار الکتریکی ساده
• قیمت مناسب در سیستم تابلو کنترل
• هزینه تعمیرات بسیار کم و البته در دسترس
• ایجاد شوک و تکانه هنگام شروع حرکت و توقف با سرعت کند و تند
• مصرف زیاد برق و جریان راه اندازی بالا
• وزن و حجم زیاد موتور
• شوک های مربوط به سرعت پله ای به گیربکس و خرابی زود هنگام
• استفاده از سیم پیچ دور کند و فلایویل آسانسور فولادی و در نتیجه گران بودن الکتروموتور
• فشارهای حاصل از سرعت پله ای هنگام استارت، توقف و دوراندازی به مسافران آسانسور
• کاهش عمر مفید کنتاکتورهای قدرت تابلو فرمان
• سرعت آسانسور محدود است.

آسانسورهای تک سرعته(3VF) چه ویژگیهایی دارند؟

• حرکت و توقف بسیار نرم و آرام و بدون ضربه
• افزایش طول عمر مفید الکتروموتور و گیربکس با توجه به جریان مصرفی مناسب
• افزایش طول عمر قطعات مکانیکی آسانسور
• حذف صدای ناشی از ترمز آسانسور و استهلاک و رضایت ساکنان ساختمان
• حذف صدای دلخراش فن در موتورخانه با حذف فن در موتورخانه آسانسور
• حذف صدای حاصل از استارت و دور کند در آسانسورهای 3VF
• کاهش صدای حاصل از ترمز الکترومغناطیسی
• صرفه جویی در مصرف انرژی
• قابلیت راه اندازی موتورهای سنکرون متناوب بدون گیربکس توسط درایو 3VF
• اصلاح ضریب قدرت
• قابلیت راه اندازی موتور با سرعت بیشتر از یک متر بر ثانیه
• امکان کنترل جریان برگشتی که در اثر به وجود آمدن حالت ژنراتوری موتور حاصل می شود.

تفاوت موتور گیربکس دار دو سرعته (AC2 و تک سرعته (3VF)

کنترل سرعت موتورهای متناوب سنکرون و آسنکرون را می توان با درایو 3VF کنترل کرد. منظور از این کنترل سرعت، دریافت توان الکتریکی از شبکه و تنظیم ولتاژ و فرکانس خروجی و در نتیجه کنترل و تنظیم سرعت و گشتاور موتور است. درایو VVVF قطعه ای است که در تابلو کنترل آسانسور نصب می شود و با تغییر در ولتاژ باعث حرکتی نرم با گشتاوری مناسب برای آسانسور می شود. آسانسورهای تک سرعته و دو سرعته در نوع طراحی در الکتروموتور و سیستم کنترل سرعت الکتریکی متفاوت هستند. با یک الکتروموتور تک سرعته و درایو مناسب می توان آسانسوری با حرکتی نرم و گشتاوری مناسب داشت. آسانسورهای دو سرعته مدت هاست که منسوخ شده اند و در صورت استفاده از دور کند موتور گیربکس استفاده می شود.

از جمله تفاوت های میان آسانسور تک سرعته (3VF) با آسانسور دو سرعته (AC2) سرعت حرکت و میزان مصرف برق می باشد.

معایب موتور دو سرعته (AC2)

مسافرین استارت و استپ های ناگهانی را در کابین تجربه می کنند و این تکان ها به تدریج از عمر قطعات آسانسور می کاهد. هر چند که وجود فلایویل کمی از شدت این ضربات کم می کند اما باز هم این ضربات وجود دارند. استارت های ناگهانی موتور، جریان برق زیادی را مصرف می کند و لذا هزینه برق موتورهای دو سرعته بیشتر از موتورهای تک سرعته می باشد.